Uniformiteit dreigt de school van morgen (op dit moment) te nekken

Het Vlaams onderwijs kwam deze week naar mijn gevoel twee keer opvallend in het nieuws. Er was Katholiek Onderwijs Vlaanderen dat naar het Grondwettelijk Hof stapt om zich te verzetten tegen de nieuwe eindtermen en Smartschool dat offline ging bij de start van de ‘afkoelingsweek’ in het secundair onderwijs.

Aangezien ik geen pedagoog ben, heb ik vrij weinig te zeggen over de nieuwe eindtermen. Wat me bij de start van de afkoelingsweek wel opviel, is dat ons onderwijs te veel macht in handen van één bedrijf heeft gelegd.

90% van de scholen in Vlaanderen maakt gebruik van Smartschool. 1,2 miljoen leerlingen en leerkrachten keken maandagochtend naar een computerscherm waar niets op gebeurde. Het was ook niet de eerste keer dat er technische problemen waren. In april tijdens de eerste lockdown liet het platform het ook al afweten.

Er valt iets te zeggen voor een onderwijs waarbij scholen zelf hun software kunnen kiezen en hosten. Bij problemen is de lijn korter om het op te lossen en het maakt onderwijsinstellingen minder afhankelijk van één speler. Maar we leven in Vlaanderen, waar ons onderwijs pas na twintig jaar nieuwe eindtermen krijgt die ‘afgesteld moeten zijn op de hedendaagse situatie’ (heb ik nu toch een mening over die eindtermen?). Smartschool zegt zelf na de eerste problemen in april 1,3 miljoen euro te hebben geïnvesteerd in servercapaciteit, datacenters en extra dataverkeer. In dat bedrag zit een subsidie van 200.000 euro van de Vlaamse Overheid mee in.

Subsidies komen de laatste tijd regelmatig in het nieuws, en dan vooral in de slechte zin. Steevast klinkt er dan ook het geluid dat er meer controle moet zijn en in veel gevallen is dat ook terecht. Daarom dat ik ook verbaasd was toen er begin deze week erg weinig animo was rond de subsidie voor Smartschool. Is het niet eens tijd dat we even kritisch kijken naar een quasi monopolist die ons onderwijs digitaal moet doen draaien? Dat we hen verantwoording moeten laten afleggen als ze zich bezig houden met kritische delen van onze maatschappij? Ben Caudron, technologiesocioloog aan de Erasmushogeschool Brussel, zei aan Freek Evers van De Morgen hierover het volgende:

Laten die verontwaardiging en kritiek dus maar komen. Of behouden we die enkel voor wanneer er een keuken mee gemoeid is?