Je kon er deze week bijna niet naast kijken: alternatieven voor WhatsApp winnen snel aan populariteit. De reden? Een pop-up van WhatsApp dat hun gebruikersvoorwaarden worden aangepast. Aangezien er redelijk veel onduidelijkheid is rond wat er nu net aan de hand is, is het tijd om even duidelijkheid te scheppen. Het is goed dat mensen kiezen voor privacy vriendelijkere alternatieven, maar waarschijnlijk deden ze dat omdat ze verkeerde info kregen.

7 januari, WhatsApp pusht zijn nieuwe gebruiksvoorwaarden naar iedereen die de berichtendienst gebruikt. Wie ze niet accepteert, zal vanaf 8 februari geen gebruik meer kunnen maken van de dienst. Meteen volgen er verontwaardigde reacties. Terecht ook. Wie de moeite neemt om de tientallen pagina’s door te nemen, ziet dat de berichtendienst van plan is om data te delen met het moederbedrijf Facebook.

Alleen, dat is maar de helft van het verhaal. Wie in de EU woont, hoeft geen schrik te hebben dat Facebook plots meeleest. Onder de GDPR zou Facebook dit eerst moeten aanvragen en goedkeuring moeten krijgen. Dat deed het bedrijf echter niet. Moet de rest van de wereld dan sidderen en beven dat Zuckerberg plots toegang krijgt tot familiegroepsgesprekken? Ook niet. Zolang er geen gesprekken plaatsvinden tussen personen en bedrijven op WhatsApp verandert er eigenlijk niets.

De nieuwe voorwaarden hebben alles te maken met WhatsApp Business, de service van WhatsApp die bedrijven toelaat om hun klantenservice via het platform te laten lopen. Daar verandert nu, erg simpel uitgelegd, een stukje van de softwarecode die derde partijen toelaat om niet-geanonimiseerde data te verwerken. Het gaat daarbij niet om partijen die zomaar die data kunnen opvragen, maar om bedrijven die samenwerken met Facebook om via hun eigen platform de klantenservice te optimaliseren.

Privégesprekken tussen personen blijven dus nog steeds versleuteld via end-to-end-encryptie. WhatsApp maakt daarvoor gebruik van het Signal-versleutelingsprotocol. Ja je leest het goed, dezelfde Signal waarvan je nu misschien de applicatie op je telefoon het gedownload. Voor gesprekken met bedrijven beschouwt WhatsApp “de chats met bedrijven die de WhatsApp Business-app gebruiken of die berichten van klanten beheren en opslaan als end-to-end versleuteld. Zodra een bericht is ontvangen, is het onderhevig aan de eigen privacypraktijken van het bedrijf. Het bedrijf kan een aantal werknemers, of zelfs derde partijen, inzetten voor het verwerken en beantwoorden van een bericht.” Een lange uitleg om eigenlijk te zeggen dat het niet de verantwoordelijkheid is van WhatsApp wat er met je gesprek met een bedrijf gebeurt.

Is het dan een storm in een glas water en onnodig dat gebruikers overstappen naar alternatieven zoals Signal? Nee. Facebook heeft de plotse populariteit van onder andere Signal vooral aan zichzelf te danken door erg knullige communicatie. Zo knullig, dat ze ondertussen de deadline van 8 februari al verplaatste naar 15 mei. Signal heeft, naast een even groot gebruiksgemak als genoeg mensen overstappen, vooral enkele voordelen ten opzichte van de berichtendienst van Facebook. Zo heeft Signal meer functies die privacy als uitgangspunt hebben. Privacy is namelijk ingebakken in het DNA van de Signal Foundation, de vzw boven de Signal app. Om die reden is de volledige code van Signal ook open source. Wie wil kan er induiken om alles na te kijken op potentiële veiligheidsrisico’s. Dat is meteen ook het verschil tussen WhatsApp en Signal. Beide maken gebruik van dezelfde end-to-end-encryptie maar WhatsApp is voor de rest een gesloten doos waar je niet kan inkijken.

Maar misschien nog wel de belangrijkste reden om van WhatsApp over te stappen naar Signal is Facebook. Het bedrijf dat een belabberde reputatie heeft als het om persoonlijke data en privacy gaat. Wil je meer controle over beide, heeft al reden genoeg om over te stappen. Want alles is beter dan Facebook als het over je privacy gaat.